آیا از چرب‌بودن مداوم پوستتان خسته شده‌اید؟ آیا جوشها و منافذ باز، مهمان همیشگی پوست شما هستند؟ نگران نباشید، شما تنها نیستید؛ میلیون‌ها نفر در سراسر جهان با مشکل پوست چرب دست‌وپنجه نرم می‌کنند؛ اما خبر خوب این است که شما می‌توانید با داشتن یک روتین پوستی مناسب و هدفمند، به‌راحتی از شر این مشکل خلاص شوید.
روتین پوست چرب، هم به کنترل چربی اضافی و هم به حفظ رطوبت پوست، کاهش جوش و آکنه و در نهایت، داشتن پوستی شفاف و سالم کمک می‌کند. در این مقاله به بررسی دلایل اهمیت روتین پوستی برای پوست‌های چرب، عوامل مؤثر بر چربی پوست، مراحل اصلی روتین و محصولات مناسب می‌پردازیم. اگر مراقبت از پوست چرب برایتان اهمیت دارد با ما همراه باشید تا پوستی شاداب داشته باشید.
چرا روتین پوستی برای پوست‌های چرب اهمیت دارد؟
پوست چرب با تولید بیش‌ازحد چربی، ظاهری براق و ناخوشایند دارد و مستعد جوش و آکنه است. این مسئله نه‌تنها اعتمادبه‌نفس را کاهش می‌دهد بلکه می‌تواند باعث مسدود‌شدن منافذ پوست و در طولانی‌مدت به کدر‌شدن و پیرتر نشان‌دادن پوست منجر شود. با داشتن یک روتین پوستی چرب مناسب می‌توان به‌طور مؤثری چربی پوست را کنترل کرد و ظاهری شفاف و سالم به آن بخشید.
انتخاب محصولات مناسب مانند شوینده‌های ملایم، تونرهای بدون الکل و مرطوب‌کننده‌های سبک و فاقد چربی، گام نخست در این مسیر است. این محصولات به تنظیم تولید سبوم کمک و از بروز مشکلات پوستی جلوگیری می‌کنند.
شناخت علل چربی پوست
تشخیص پوست چرب معمولاً ساده است. این نوع پوست ظاهری براق و روغنی، به‌ویژه در ناحیه T (پیشانی، بینی و چانه) دارد. گاهی اوقات، ممکن است با پوست مختلط اشتباه گرفته شود که در برخی نواحی چرب و در برخی دیگر خشک است. برای تشخیص دقیق، بهتر است پوست خود را حدود 30 دقیقه پس‌از شست‌وشو بررسی کنید. اگر همچنان چرب بود، احتماًلاً پوست شما چرب است. درصورتی‌که تردید دارید به یک متخصص پوست مراجعه کنید. پس‌از تشخیص نوع پوست، بسیاری از خود می‌پرسند که چه عواملی باعث چربی پوست می‌شوند؟ در ادامه به بررسی عوامل مؤثر بر بروز و ظهور چربی پوست می‌پردازیم:
- ژنتیک: پوست چرب اغلب ارثی است و افراد دارای سابقه خانوادگی پوست چرب، بیشتر مستعد آن هستند.
- سن: با افزایش سن، تولید چربی پوست کاهش می‌یابد؛ اما در سنین جوانی و میانسالی، نوسانات هورمونی می‌تواند بر میزان چربی پوست تأثیرگذار باشد.
- محیط و فصل: آب‌وهوای گرم و مرطوب و همچنین فصل تابستان، باعث افزایش چربی پوست می‌شوند.
- منافذ بزرگ شده: منافذ بزرگ‌تر، چربی بیشتری تولید می‌کنند و ممکن است به‌دلیل عوامل مختلفی مانند افزایش سن یا جوش ایجاد شوند.
- محصولات مراقبتی نامناسب: استفاده از محصولات نامناسب برای پوست چرب، می‌تواند باعث تشدید چربی پوست شود.
- زیاده‌روی در مراقبت از پوست: شست‌وشوی بیش‌ازحد یا لایه‌برداری تهاجمی، می‌تواند باعث تحریک غدد چربی و افزایش تولید چربی شود.
- عدم استفاده از مرطوب‌کننده: استفاده از مرطوب‌کننده مناسب برای پوست چرب، ضروری است و باعث کاهش تولید چربی اضافی می‌شود.
مراحل اصلی روتین پوستی چرب
برای مراقبت از پوست چرب، مهمترین کار، داشتن روتین پوستی مناسب است. برای پوست‌های چرب، روتین خاصی مورد نیاز است تا چربی اضافی کنترل و پوست از تعادل بهتری برخوردار شود. در ادامه مراحل اصلی روتین پوستی چرب را بررسی می‌کنیم:
- پاکسازی عمیق: ساندرا لی، بنیانگذار SLMD Skincare، می‌گوید که اگر پوست چربی دارید، پاکسازی عمیق برای پوستتان مناسب است و پوست می‌تواند این نوع پاکسازی را تحمل کند. در فرایند پاکسازی و شست‌وشو شما می‌توانید صبح و شب از یک پاک‌کننده لایه‌بردار ملایم استفاده کنید. این کار به حذف چربی اضافی، سلول‌های مرده پوست و آلودگی‌ها کمک می‌کند.
- تونر لایه‌بردار: پس‌از پاکسازی از یک تونر حاوی اسیدهای میوه استفاده کنید. این تونرها به لایه‌برداری ملایم پوست، کوچک‌ترشدن منافذ و کنترل چربی کمک می‌کنند.
- درمان هدفمند: بسته به مشکلات پوستی خود از محصولات درمانی مانند بنزوئیل پراکسید یا رتینول استفاده کنید. بنزوئیل پراکسید برای کاهش تولید چربی و جلوگیری از جوش بسیار مؤثر است و رتینول به شفافیت پوست و کاهش منافذ کمک می‌کند.
- آب‌رسانی سبک: با وجود داشتن پوست چرب، آب‌رسانی پوست بسیار مهم است. از یک مرطوب‌کننده سبک و بدون چربی استفاده کنید تا پوست را بدون اینکه چرب کند، هیدراته نگه دارد.
پاکسازی صحیح پوست چرب
پاکسازی صحیح، اولین و مهمترین مرحله در روتین پوستی چرب است. برای پاکسازی پوست چرب، بهتر است از شوینده‌های ملایم و فاقد مواد خشک‌کننده استفاده شود که مخصوص پوست‌های چرب فرموله شده‌اند. شوینده‌های فومی به‌دلیل توانایی‌شان در پاکسازی عمیق چربی اضافی، معمولاً گزینه مناسبی برای پوست‌های چرب هستند. برای مثال، شوینده‌های صورت کفی که حاوی ترکیبات آب‌رسان هستند، ضمن پاکسازی عمیق، به حفظ رطوبت پوست و تقویت سد محافظ آن کمک می‌کنند. افراد با پوست چرب باید روزانه دو بار، صبح و شب و همچنین پس‌از ورزش یا فعالیت‌هایی که باعث تعریق می‌شوند، صورت خود را پاکسازی کنند.
استفاده از تونر مناسب برای پوست چرب
استفاده از تونر مناسب پوست چرب، گامی مهم در روتین مراقبت از پوست‌های چرب است. تونرها با توجه به ترکیبات خود، فواید متنوعی از جمله پاکسازی عمقی، کاهش تولید چربی، آب‌رسانی و روشن‌سازی پوست را ارائه می‌دهند. برای پوست‌های چرب، ترکیباتی مانند نیاسینامید، روی، هیالورونیک اسید و آلوئه‌ورا بسیار مفید هستند. نیاسینامید و روی به کاهش تولید چربی کمک می‌کنند، هیالورونیک اسید پوست را آب‌رسانی می‌کند و آلوئه‌ورا التهاب و قرمزی را کاهش می‌دهد.
علاوه‌براین، اسیدهای آلفا هیدروکسی (AHA) مانند گلیکولیک، لاکتیک و سیتریک اسید و همچنین اسید بتا هیدروکسی (BHA) مانند سالیسیلیک اسید با لایه‌برداری ملایم پوست به کاهش منافذ و بهبود بافت پوست کمک می‌کنند. این اسیدها به‌ویژه برای درمان آکنه مؤثر هستند. هنگام انتخاب تونر، توجه به ترکیبات آن بسیار مهم است. از انتخاب تونرهایی که حاوی الکل یا مواد خشک‌کننده هستند خودداری کنید؛ زیرا این مواد می‌توانند پوست را تحریک کنند و باعث خشکی و تولید بیشتر چربی شوند. توجه داشته باشید که پس‌از استفاده از تونر، پوست شما باید احساس طراوت و نرمی داشته باشد، نه احساس سفت‌شدن.
مرطوب‌کننده‌های مناسب برای پوست چرب
پوست چرب نیز به آب‌رسانی نیاز دارد. افراد بسیاری معتقدند که پوست‌های چرب به مرطوب‌کننده نیازی ندارند؛ اما این تصور اشتباه است. خشک‌کردن بیش‌ازحد پوست می‌تواند باعث شود غدد چربی پوست برای جبران این خشکی، چربی بیشتری تولید کنند؛ بنابراین، انتخاب مرطوب‌کننده مناسب برای پوست چرب بسیار مهم است. برای پوست‌های چرب، مرطوب‌کننده‌های غیرکومدوژنیک و فاقد روغن بهترین گزینه هستند. این محصولات به‌گونه‌ای فرموله شده‌اند که منافذ پوست را مسدود نمی‌کنند و به پوست اجازه تنفس می‌دهند. ترکیباتی مانند سرامید، نیاسینامید و هیالورونیک اسید در مرطوب‌کننده‌های مناسب برای پوست چرب بسیار مفید هستند.
لایه‌برداری پوست چرب: چه زمانی و چگونه؟
ممکن است تصور شود که لایه‌برداری تنها برای پوست‌های خشک و پوسته‌پوسته مفید است؛ اما واقعیت این است که پوست‌های چرب نیز به لایه‌برداری منظم نیاز دارند. لایه‌برداری به حذف سلول‌های مرده پوست، بازکردن منافذ و کنترل چربی اضافی کمک می‌کند. حال چه زمانی و چگونه باید پوست چرب را لایه‌برداری کرد؟
- انتخاب نوع لایه‌بردار: برای پوست‌های چرب، لایه‌بردارهای شیمیایی حاوی اسید سالیسیلیک (BHA) گزینه بسیار مناسبی هستند. اسید سالیسیلیک به‌دلیل خاصیت محلول در روغن، می‌تواند به عمق منافذ نفوذ می‌کند و چربی اضافی و سلول‌های مرده پوست را از بین می‌برد. این اسید علاوه‌بر کنترل چربی به کاهش التهاب و درمان جوش نیز کمک می‌کند.
- تعداد لایه‌برداری: پوست‌های چرب را می‌توان هفته‌ای دو تا سه بار لایه‌برداری کرد، البته به‌شرطی که پوست در این فرایند حساسیت نشان ندهد.
- لایه‌برداری فیزیکی: علاوه‌بر لایه‌برداری شیمیایی، می‌توان از لایه‌بردارهای فیزیکی مانند اسکراب‌های ملایم نیز استفاده کرد؛ اما توجه داشته باشید که استفاده بیش‌ازحد از اسکراب‌ها می‌تواند باعث تحریک پوست شود.
- توجه به سایر مشکلات پوستی: اگر پوست شما علاوه‌بر چربی، مشکلات دیگری مانند اگزما دارد، پیش‌از شروع هرگونه روتین جدید، حتماً با پزشک یا متخصص پوست مشورت کنید.
محصولات پیشنهادی برای روتین پوستی
با توجه به فراوانی افرادی که پوست چربی دارند، برندهای مختلفی در سراسر جهان دست به تولید محصولات مراقبت از انواع پوست چرب زده‌اند. در ادامه به معرفی برخی از محصولات پُرطرفدارمانند نوتروژینا و اوردینری که در روتین پوستی چرب قرار می‌گیرند، می‌پردازیم.
پاک‌کننده فوم گلوکوزید اوردینری
این پاک‌کننده ملایم گیاهی، بدون اینکه به سد محافظ پوست آسیب برساند به‌آرامی چربی اضافی و آلودگی‌ها را از روی پوست پاک می‌کند.
- مواد اصلی: گلوکوزید، مواد مرطوب‌کننده؛
- ویژگی‌‌ها: مناسب برای پوست‌های حساس، بدون پارابن و سولفات.
پاک‌کننده عمیق نوترونا Deep Clean
این پاک‌کننده قوی، منافذ را عمیقا پاکسازی می‌کند و سلول‌های مرده پوست را از بین می‌برد.
- مواد اصلی: مواد پاک‌کننده قوی، بدون روغن، غیرکومدوژنیک؛
- ویژگی‌‌ها: مناسب برای پوست‌های مستعد آکنه، دارای خاصیت ضد‌باکتری، مناسب برای استفاده روزانه.
فرم شست‌وشوی آکنه پاناکسیل بنزوئیل پراکساید 4%
این شوینده حاوی بنزوئیل پراکسید، باکتری‌های عامل آکنه را از بین می‌برد و برای پوست‌های مستعد آکنه مناسب است.
- مواد اصلی: بنزوئیل پراکسید، گلیسیرین، مرطوب‌کننده‌ها؛
- ویژگی‌‌ها: کاهش قرمزی و التهاب ناشی از آکنه، مناسب برای درمان آکنه‌های ملایم تا متوسط، ممکن است باعث خشکی پوست شود (توصیه می‌شود همراه با مرطوب‌کننده استفاده شود).
تونر تصفیه کننده منافذ نوتروژینا
این تونر حاوی مواد لایه‌بردار ملایم است که منافذ را پاکسازی می‌کند و جوشها را بهبود می‌دهد.
- مواد اصلی: AHA، BHA، فندق جادوگر؛
- ویژگی‌‌ها: تنظیم pH پوست، مناسب برای پوست‌های چرب و مستعد آکنه، مات‌کننده.
هیالورونیک دریایی اوردینری
این سرم سبک، حاوی هیالورونیک اسید است و به‌سرعت جذب پوست می‌شود. همچنین این سرم علاوه‌بر جذب سریع به آب‌رسانی عمیق پوست بدون ایجاد چربی کمک می‌کند.
- مواد اصلی: هیالورونیک اسید دریایی؛
- ویژگی‌‌ها: افزایش رطوبت پوست، کاهش چین‌وچروک‌های ریز، مناسب برای استفاده زیر آرایش.
اشتباهات رایج در روتین پوستی چرب
انتخاب محصولات مراقبتی مناسب برای پوست چرب بسیار مهم است. Adarsh Vijay Mudgil، متخصص پوست و بنیانگذار Mudgil Dermatology، هشدار می‌دهد که بسیاری از افراد مرتکب اشتباهات رایجی می‌شوند که می‌توانند وضعیت پوستشان را بدتر کنند. از جمله این اشتباهات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده از محصولات حاوی الکل: این محصولات می‌توانند باعث افزایش تولید چربی پوست شوند؛ درنتیجه، پوست را چرب‌تر کنند.
- استفاده از محصولات غلیظ و چرب: موادی مانند کره کاکائو، کره شی (شی باتر) و وازلین منافذ پوست را مسدود می‌کنند و باعث ایجاد جوش و آکنه می‌شوند.
- استفاده بیش‌ازحد از محصولات: استفاده بیش‌ازحد از هر محصولی، حتی محصولات مناسب پوست چرب، می‌تواند باعث تحریک پوست شود.
عدم استفاده از ضدآفتاب
استفاده از ضدآفتاب بدون روغن بسیار مهم است. توصیه می‌کنیم از ضد‌آفتابی با SPF 30 استفاده شود که حاوی دی اکسید تیتانیوم یا اکسید روی باشد. این مواد نه‌تنها از پوست در برابر آفتاب محافظت می‌کنند، بلکه می‌توانند از بروز آکنه نیز جلوگیری کنند. برای راحتی بیشتر، می‌توان از مرطوب‌کننده‌های روزانه‌ای استفاده کرد که حاوی ضدآفتاب باشند.
استفاده از محصولاتی که پوست را تحریک می‌کنند
برخی از درمان‌های رایج برای پوست چرب مانند بنزوئیل پراکسید و اسید سالیسیلیک می‌توانند باعث تحریک پوست شوند؛ بنابراین، بسیار مهم است که این محصولات طبق دستورالعمل استفاده شوند. همچنین، درمان‌های خوراکی مانند ایزوترتینوئین باید تحت نظر پزشک متخصص پوست انجام شود.
انتخاب مرطوب‌کننده سنگین
انتخاب مرطوب‌کننده مناسب برای پوست چرب بسیار مهم است. مرطوب‌کننده‌های سنگین و روغنی می‌توانند منافذ پوست را مسدود کنند و باعث ایجاد جوش شوند. بهتر است از مرطوب‌کننده‌های سبک و فاقد روغن استفاده شود.
استفاده از محصولات عطری
بسیاری از محصولات پوستی حاوی عطر هستند که می‌تواند باعث تحریک پوست و ایجاد واکنش‌های آلرژیک شود. افراد با پوست حساس و چرب، بهتر است از محصولات بدون عطر استفاده کنند.
سخن پایانی
برای مراقبت از یک پوست چرب، رعایت یک روتین پوستی چرب روزانه بسیار مهم است. این روتین معمولاً شامل پاکسازی عمیق، استفاده از تونر، سرم‌ها و مرطوب‌کننده‌های مناسب و در نهایت، محافظت از پوست با ضدآفتاب است. انتخاب محصولات بدون چربی و فاقد مواد کومدون‌زا (مسدود‌کننده منافذ) اهمیت زیادی دارد. همچنین، استفاده منظم از کاغذهای جاذب چربی و شستن صورت پس‌از ورزش می‌تواند به کنترل چربی پوست کمک کند. با رعایت این نکات، می‌توانید پوستی شفاف‌تر و سالم‌تر داشته باشید و از شر جوش و براقی پوست خلاص شوید.
سؤالات متداول
آیا پوست‌های چرب فقط می‌توانند از محصولات بدون چربی استفاده کنند؟
این تصور رایج که پوست‌های چرب باید صرفاً از محصولات بدون چربی استفاده کنند، کاملاً صحیح نیست. آنچه روی پوست می‌گذارید تأثیری بر میزان چربی تولیدشده توسط غدد چربی ندارد. همچنین، همۀ محصولات پوستی برای ایجاد قوام مناسب حاوی نوعی روغن یا انسداد هستند؛ بنابراین، محدود‌کردن خود به محصولات بدون چربی ضروری نیست.
آیا استفاده از اسکراب‌های صورت دانه‌دار برای پوست‌های چرب مناسب است یا باعث ایجاد جوش می‌شود؟
استفاده از اسکراب‌های دانه‌دار برای پوست‌های چرب توصیه نمی‌شود؛ زیرا می‌توانند باعث تحریک پوست شوند. محصولات حاوی مواد لایه‌بردار مانند AHA و BHA جایگزین‌های مناسب‌تری هستند.
انواع پوست‌های چرب چگونه می‌توانند منافذ بزرگ‌شده را مدیریت کنند؟
بسیاری از محصولات ادعا می‌کنند که اندازه منافذ را کوچک می‌کنند؛ اما تنها راه مؤثر برای کاهش اندازه منافذ، کاهش تولید چربی است. داروی ایزوترتینوئین یکی از گزینه‌های درمانی برای این منظور است.
آیا شستن صورت بیشتر به پوست چرب کمک می‌کند یا از آن جلوگیری می‌کند؟
شستن بیش‌ازحد صورت تأثیری بر میزان چربی تولیدشده توسط پوست ندارد. پوست با سرعت ثابتی چربی تولید می‌کند و شستن مکرر نمی‌تواند این روند را تغییر دهد.
آیا آرایش می‌تواند منافذ را مسدود و پوست چرب را بدتر کند؟
برخی بر این باورند که آرایش می‌تواند پوست چرب را بدتر کند؛ اما شواهد علمی کافی برای اثبات این ادعا وجود ندارد.